03 Aralık 2024, Albis Therapy

Ruminasyon Nedir?

Ruminasyon, Latince “rumen” kelimesinden, geviş getiren hayvanların midesinin ilk bölümünü ifade eden, türeyen zihinsel geviş getirme olarak da tanımlanabilen, kişinin geçmişte yaşadığı veya gelecekte yaşayabileceği olumsuz olaylar, duygular, sorunlar veya endişeler hakkında sürekli ve tekrarlayıcı bir şekilde düşünmesi durumudur. Kişilerin olumsuz olay veya durumları sorunun çözümüne odaklanmadan devamlı neden ve sonuçları üzerinde düşünmesidir. Takıntılı ve rahatsız edici hale gelmiş düşünce döngüleri stres ve kaygı ile kişinin enerjisini almaya, mutsuz, huzursuz ve tükenmişlik hissetmesine sebep olur. Çözüm ve rahatlık getirmeyen bu tekrarlanan düşünceler kişinin olumsuz deneyimlerin bıraktığı duyguları tekrar yaşamasına neden olarak çaresizlik hissi bırakabilir.

Ruminasyon bozukluğu, kişilerin geçmişe takılı kalması veya gelecek hakkında sayısız senaryo üretmesiyle durmayan bir zihin akışını sağlar. Ruminasyon, bireyin zihinsel aktivitelerini böler, dikkatini dağıtır, anı yaşamasını engeller ve olumsuz duygu durumunu pekiştirir. Ruminasyon, normal düşünme, problem çözme veya yansıtma süreçlerinden farklıdır. Uzun süreli ve istemsiz gerçekleşen tekrarlayan bu düşünceler, bireyin kendi kendini eleştirmesine, suçlamasına, pişmanlık duymasına, karamsarlık içinde olmasına, üzüntü, öfke, kaygı gibi olumsuz duygulanımın artmasına, uyku problemleri yaşanmasına, odaklanmakta zorluk çekilmesine, iştah ve motivasyonda azalmaya ve çözümsüzlük hissetmesine yol açar. Ruminasyon, bireyin kendini daha iyi hissetmesine veya sorunlarını çözmesine yardımcı olmaz, aksine daha da kötüleştirir, çözüme ulaşmayı zorlaştırır.

Ruminasyon bozukluğu, ruminatif düşünce tarzının bireyin günlük işlevselliğini, sosyal ilişkilerini, psikolojik sağlığını ve yaşam kalitesini olumsuz etkilediği bir durumdur. Ruminasyon bozukluğu, birçok psikolojik rahatsızlıkla ilişkilidir. Özellikle depresyon, anksiyete bozuklukları, travma sonrası stres bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk, yeme bozuklukları, madde bağımlılığı gibi rahatsızlıklarda ruminasyon bozukluğu görülebilir. Ruminasyon bozukluğu, bu rahatsızlıkların hem nedeni hem de sonucu olabilir. Ruminasyon bozukluğu, bireyin olumsuz duygu durumunu sürdürmesine, stres seviyesini artırmasına, baş etme becerilerini azaltmasına, özgüvenini ve öz saygısını düşürmesine, sosyal destekten uzaklaşmasına ve psikolojik yardım arama eşiğini yükseltmesine neden olabilir.

Ruminasyon Belirtileri

• Geçmişe yönelik olumsuz tekrar eden düşünceler ve olay hakkında sürekli konuşmak
• Bir konu üzerinde sürekli soru sorma, aşırı irdeleme, düşünme hali
• Bir durumun nedenleri üzerinde devamlı kafa yormak
• Olayların çözüm dışında nedenlerinin ve sonuçlarına odaklanmak
• Motivasyon eksikliği
• Dikkat ve odaklanmada güçlük
• Enerjisizlik ve sürekli yorgunluk hali
• İştahsızlık
• Uyku problemleri
• Çaresizlik, mutsuzluk, öfke, değersizlik gibi olumsuz duygulanımın devamlı olması
• Problem çözmede zorluk

Ruminasyon Bozukluğu Neden Olur?

Ruminasyona sebep olan faktörler arasında kişinin yaşadığı olumsuz, stresli ve travmatik hayat deneyimleri olabileceği gibi depresyon, anksiyete gibi ruhsal rahatsızlıklar, kişilik özellikleri, takıntılı ruh hali ve çevresel etkenler de rol oynar. Bu nedenler şöyle sıralanabilir:

• Mükemmeliyetçi olmak
• Kendine güvensizlik (düşük özgüven)
• Olaylar üzerinde kontrol eksikliği hissetmek
• Stresli hayat deneyimleri (iş hayatı, ekonomik problemler, sosyal ve romantik ilişkilerde problemler vb.)
• Travmatik deneyimler
• Aşırı düşünmeye eğilimli olmak
• Düşük uyku kalitesi
• Ruhsal bozukluklar yaşamak (kaygı bozukluğu, depresyon, travma sonrası stres bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk, yeme bozuklukları, fobiler)

Ruminasyon Bozukluğunun Tedavisi

Ruminasyon bozukluğu, tedavi edilebilir bir durumdur. Ruminasyon bozukluğu tedavisinde, genellikle ilaç tedavisi ve psikoterapi birlikte uygulanır. İlaç tedavisi, bireyin ruminasyon kaynaklı anksiyete ve depresyon belirtilerini azaltmak için antidepresan, anksiyolitik, beta bloker gibi ilaçlar kullanır. Bu ilaçlar, bireyin rahatlamasını, zihinsel berraklığını ve duygu durumunu düzenlemesini sağlar. İlaç tedavisi doktorun önerisi ve gözetimi altında yapılmalı, ilaçların dozu, süresi, yan etkileri ve etkileşimleri dikkatle takip edilmelidir.

Psikoterapi, bireyin ruminasyonun altında yatan nedenleri, düşünceleri, inançları, duyguları ve davranışları ortaya çıkarmak, bunları değiştirmek ve daha sağlıklı ilişkiler kurmak için çeşitli yöntemler kullanır. Psikoterapinin en etkili türü, bilişsel davranışçı terapidir. Bilişsel davranışçı terapi, bireyin ruminasyonla ilgili olumsuz ve mantıksız düşüncelerini fark etmesine, bunları gerçekçi ve olumlu düşüncelerle değiştirmesine, kendine güvenmesine, sosyal becerilerini geliştirmesine, korktuğu durumlarla yüzleşmesine ve baş etme stratejileri öğrenmesine yardımcı olur.

Birçok ruh sağlığı uzmanı, ruminasyonun kontrol altına alınabilmesi için bilinçli farkındalık ve pozitif düşünce yönlendirmelerinin önemini vurgular. Bilinçli farkındalık, bireyin zihinsel süreçlerini anlaması ve bu süreçleri yönlendirmesi için kullanılan bir tekniktir. Pozitif düşünce ise olumsuz düşüncelerin yerine olumlu düşüncelerin yerleştirilmesiyle ilgilidir. Bu teknikler, ruminatif düşüncelerle baş etmede etkili olabilir ve kişinin duygusal refahını artırabilir.

Ruminasyon bozukluğu tedavisinde, ilaç tedavisi ve psikoterapinin yanı sıra, bireyin kendi kendine yapabileceği bazı şeyler de vardır. Bunlar arasında, düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek, kafein, alkol ve sigara tüketimini azaltmak veya bırakmak, stres yönetimi, gevşeme teknikleri, nefes egzersizleri, olumlu düşünme, kendini ödüllendirme, sosyal destek arama, sosyal ortamlara katılma gibi yöntemler sayılabilir.

Sonuç olarak, ruminasyon insan zihninin karmaşıklığının bir parçasıdır ve herkesin hayatında zaman zaman ortaya çıkar. Ancak, bu düşünce döngülerinin sağlıksız bir hal alması durumunda, bilinçli farkındalık ve pozitif düşünce teknikleri kullanılarak kontrol altına alınabilir. Unutmamak gerekir ki, her düşünce bir seçimdir ve bu seçimler duygusal ve zihinsel refahımızı şekillendirir.