16 Ocak 2024, Albis Therapy

Tripofobi Hastalığı Nedir?

Tripofobi yani ‘’delik fobisi’’ ya da bir diğer kullanımıyla ‘’deliklere bakamama hastalığı’’, yakın zamanda tanımlanmış bir fobi türüdür. Tripofobi Yunanca ‘’delik’’ ve ‘’korku’’ kelimelerinin birleşiminden meydana gelmiştir. Bu fobiye sahip bireyler, delikli yapılar veya yakın konumlanmış deliklerden endişe, korku, iğrenme ve rahatsızlık duyarlar. Tripofobi, psikolojik etkilerinin yanı sıra bazen fiziksel tepkilere de neden olabilir. Örneğin, kişide tiksinme ve endişe hissi mide ağrısına yol açabilir ve hatta kusmaya neden olabilir. Tripofobi, delikli kümelerden ziyade kabarcıklı, köpüklü veya süngerimsi nesnelere karşı da hissedilebilir. Bu fobinin tetikleyicileri arasında bal petekleri, mercanlar, süngerler ve bazı tohum kümeleri gibi doğal yapılar bulunabilir. Tripofobi, sosyal ve günlük hayatı etkileyebilecek düzeyde şiddetli olabilir ve bazı durumlarda kişinin belirli nesnelerden veya durumlardan kaçınmasına neden olabilir.

Halk arasında delikli şeyler fobisi (Delikli şeylere bakamama fobisi) olarak da adlandırılan tripofobi tıbbi literatürde henüz bir hastalık olarak sınıflandırılmamıştır. Ancak, tripofobi testi olarak adlandırılan bir çevrimiçi test, kişinin bu kaçınma durumuna sahip olup olmadığını belirlemede yardımcı olabilir. Tripofobi hakkında yapılan araştırmalar henüz sınırlı olmakla birlikte, bu fobinin belirli nesne veya desenler karşısında aşırı bir duygusal ve fiziksel tepki olarak ortaya çıktığı belirtilmektedir. Psikolojik araştırmalar, tripofobinin doğal bir evrimsel tepki olabileceğini öne sürmektedir, örneğin bazı tehlikeli hayvanların derilerindeki benzer desenlerden kaçınma içgüdüsü ile ilişkilendirilebilir. Ayrıca, tripofobiye sahip bireylerin bu desenleri gördüklerinde beyinlerinin nesneleri tehlikeli veya iğrenç olarak algılamasıyla ilgili nörolojik bir temeli olabileceği düşünülmektedir.

Tripofobi Belirtileri

Tripofobi belirtileri kişiden kişiye değişebilir, ancak genellikle aşağıdaki belirtileri içerir: 

• İğrenme ve Rahatsızlık Hissi: Tripofobiye sahip kişiler, delikli desenlere veya kümelemelere bakarken şiddetli bir iğrenme ve rahatsızlık hissi yaşarlar. 
• Fiziksel Tepkiler: Bu tepkiler arasında tüylenme, ürperme, cildin kaşınma hissi, terleme, mide bulantısı veya kusma gibi fiziksel reaksiyonlar bulunabilir. 
• Görsel Rahatsızlık: Görsel olarak delikli desenlere bakmak, kişide göz yorgunluğu, bozulmalar veya optik illüzyonlar gibi görsel rahatsızlıklara neden olabilir. 
• Duygusal Tepkiler: Tripofobiye sahip olanlar, bu desenlere maruz kaldıklarında genellikle güçlü duygusal tepkiler yaşarlar, bu da genel bir rahatsızlık, huzursuzluk veya endişe hissi içerebilir. 
• Panik Ataklar: Bazı kişiler, tripofobik uyaranlara maruz kaldıklarında panik ataklar yaşayabilirler. Bu, nefes darlığı, kalp çarpıntısı ve titreme gibi belirtilerle birlikte olabilir. 

Tripofobi belirtileri, bazı bireylerde yoğun bir stres ve anksiyete seviyesine yol açabilir. Bu durum, özellikle kişi günlük hayatında bu desenlere sıkça rastladığında yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Örneğin, bazı yiyeceklerde veya mimari yapılarda bulunan desenler bu tür bir reaksiyonu tetikleyebilir. Ayrıca, tripofobiye sahip kişilerin bu desenleri gördüklerinde kaçınma davranışı göstermeleri ve bu durumun sosyal izolasyona yol açması mümkündür. Bu fobi ayrıca kişinin iş veya okul performansını etkileyebilir, çünkü belirli ortamlarda bu desenlerle karşılaşma ihtimali onların rahat hissetmelerini engelleyebilir.

Belirttiğimiz gibi, tripofobi belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve kişinin bu desenlere verdiği tepki genellikle kişisel deneyimlerine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Eğer tripofobi belirtileri sizin yaşam kalitenizi olumsuz etkiliyorsa, uzman bir hekimle konuşmanız önerilir.

Tripofobi Tedavisi

Bilişsel davranışçı terapi (BDT), tripofobi tedavisinde etkili bir yaklaşım olarak kullanılmaktadır. Bu terapi, kişinin gerçekçi olmayan düşüncelerini değiştirme ve tedavi sürecine aktif katılımını artırma amacını taşır. Maruz bırakma terapisi, bilişsel davranışçı terapinin bir parçası olarak, bireyin korktuğu nesnelere kontrollü bir şekilde maruz bırakılmasını içerir ve fobik tepkilerle başa çıkma becerilerini geliştirmeye yardımcı olabilir. Ruh sağlığı uzmanları, maruz kalma öncesi ve sırasında nefes alma teknikleri gibi rahatlama yöntemlerini öğretir ve görsel materyaller kullanarak terapinin etkinliğini artırabilir. 

Anti-anksiyete ilaçları, genellikle belirli fobik bozukluklarda etkili olmasa da, anksiyete durumlarında kısa süreli yardım sağlamak için kullanılabilir, ancak bu ilaçlar psikiyatristler tarafından yönlendirme yapılmadan kullanılmamalıdır. Tripofobi tedavisinde, kişisel terapi ve grup terapisi gibi diğer tedavi yöntemleri de etkili olabilir. Özellikle grup terapisi, bireylere benzer deneyimleri olan diğer kişilerle bağlantı kurma ve destek alma fırsatı sağlayabilir. Ayrıca, sanat terapisi ve meditasyon gibi alternatif tedavi yöntemleri, bazı tripofobi hastaları için stresi azaltma ve rahatlama sağlamada yardımcı olabilir. Bu tedavi yöntemlerinin etkinliği, kişinin belirli durumuna ve terapiye olan yanıtına bağlı olarak değişebilir.

Kaynaklar:

1. Abbasi, Jennifer (25 Temmuz 2011). “Tripofobi Gerçek Bir Fobi midir?” . Popüler Bilim . Erişim tarihi : 2 Ekim 2012 
2. Miloseviç, Irena; McCabe, Randi E. (2015). Fobiler: Mantıksız Korkunun Psikolojisi . ABC-CLIO. sayfa 401–402. ISBN 978-1610695763. Erişim tarihi : 25 Ekim 2017 .