06 şubat 2024, Albis Therapy

Aşırı Düşünmek Nedir?

Aşırı düşünme, bir konu, durum veya sorun hakkında aşırı derecede düşünmek, analiz etmek ve endişelenmek anlamına gelir. Overthinking, bireyin sürekli olarak ayrıntılara takılı kalması, olası senaryoları aşırı derecede değerlendirmesi ve genellikle gereksiz yere endişe duyması ile karakterizedir. Bu durum, özellikle bir sorunun çözümü veya bir kararın alınması aşamasında ortaya çıkmaktadır. Kişi, sürekli olarak olası senaryoları değerlendirir ve bu durum genellikle gereksiz endişelere yol açar.

Aşırı düşünme, bireyin zihninde döngüsel düşünce süreçlerine yol açabilir, bu da sorunları abartmasına ve hatta basit durumları karmaşık hale getirmesine neden olabilir. Bu durum, karar verme sürecini zorlaştırabilir ve genel yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.

Aşırı düşünme veya düşünce bozukluğu gibi durumlar DSM-5’e göre, genellikle obsesif-kompulsif bozukluk (OCD), genel anksiyete bozukluğu (GAD) veya başka bir ruhsal sağlık sorunu kapsamında değerlendirilmektedir. DSM-5’te aşırı düşünme hastalığı olarak bir tanı bulunmamaktadır.

Aşırı Düşünme Hastalığı Belirtileri

Aşırı düşünme “hastalığı” resmi bir tıbbi tanı olmasa da, bu durumu anlatan bazı belirtiler bulunmaktadır. Fakat bu belirtiler, çoğu psikolojik problem gibi bireyden bireye değişim gösterebilir. Bu nedenle, ciddi bir ruhsal sağlık sorunu olarak değerlendirilmemelidir. 

• Döngüsel Düşünceler: Aynı düşüncelerin sürekli zihinde dönmesi. Örneğin, bir hata yaptığınızda bu hatayı sürekli düşünmek ve olayı tekrar tekrar zihinde canlandırmak.
• Olumsuz Senaryolar: Gelecekle ilgili olumsuz senaryoları sürekli olarak hayal etme. Örneğin, bir iş görüşmesi için hazırlanırken sürekli olarak başarısız olunan senaryoları düşünmek.
• Detaylarda Takılma: Küçük detaylara aşırı odaklanma ve bunları sürekli düşünme. Örneğin, bir e-posta gönderdikten sonra ifade şeklini sürekli düşünerek endişelenmek.
• Karar Vermekte Zorlanma: Basit kararları dahi almakta zorlanma ve sürekli olarak olası sonuçları değerlendirme. Örneğin, bir restoranda menüden yemek seçmekte aşırı düşünmek ve ne yiyeceğine dair endişe duymak.
• Sürekli Analiz: Olayları sürekli analiz etme ve bu analizi aşırı detaylara kadar götürme. Örneğin, bir sosyal etkinlikte yaşanan bir konuşmayı saatlerce düşünerek her söylenen kelimenin altını çizmek.

Bu belirtiler kişiden kişiye değişim gösterebilir ve bazı insanlar bu tür düşünme eğilimlerini normal olarak deneyimleyebilir. Ancak, bu tür düşünme tarzları kişinin işlevselliğini etkiliyorsa veya günlük yaşamını olumsuz etkiliyorsa, bir ruh sağlığı profesyonelinden yardım almak önerilmektedir.

Overthinking Hangi Psikolojik Bozukluklarla İlişkilidir?

Aşırı düşünme, genellikle aşağıda yer alan psikolojik bozukluklarla ilişkilendirilmektedir:

• Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OCD): Sürekli tekrarlayan obsesyonlar (zorlayıcı düşünceler) ve bunlarla başa çıkma amacıyla ortaya çıkan kompulsif davranışlar (zorlayıcı davranışlar) ile karakterizedir.
• Genel Anksiyete Bozukluğu (GAD): Sürekli, aşırı endişe ve belirli olaylarla ilgili aşırı düşünme ile tanımlanır.
• Depresyon: Depresyonda olan bireyler genellikle geçmiş olayları sürekli olarak düşünme ve gelecek hakkında olumsuz senaryoları sıklıkla değerlendirme eğilimindedir.

Ayrıca, bu belirtiler birçok farklı ruhsal sağlık sorunuyla ilişkilendirilebilir, ancak kesin bir tanı için profesyonel bir değerlendirme gerekmektedir.

Overthinking (Aşırı Düşünme) Nasıl Geçer?

Aşırı düşünmeyle başa çıkılabilirsiniz ve bir dizi strateji ve yöntemle iyileştirilebilir. İyileşme süreci kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ve bu süreçte profesyonel yardım almak önemli olabilir. 

Overthinking çözümü olarak kullanılabilecek bazı yöntemler aşağıda verilmiştir:

• Farkındalık Teknikleri: Duygularınızı ve düşüncelerinizi daha yakından tanımak için farkındalık (mindfulness) tekniklerini uygulayabilirsiniz.
• Rahatlama Egzersizleri: Derin nefes almak, meditasyon, yoga gibi rahatlama egzersizleri, stresi azaltabilir ve zihni sakinleştirebilir.
• Problem Çözme Stratejileri: Duygusal olarak zorlayıcı durumları ele almak ve problemlere yönelik etkili çözümler bulmak için problem çözme stratejilerini kullanabilirsiniz.
• Zaman Yönetimi: Zamanınızı daha etkili bir şekilde yönetmek, önceliklerinizi belirlemek ve gereksiz düşüncelere harcanan zamanı azaltmak önemli olabilir.

Bir psikolog veya terapistten yardım almak, duygusal zorluklarınızı daha derinlemesine anlamak ve başa çıkma stratejileri geliştirmek açısından faydalı olabilir.

Unutmayın ki herkes farklıdır ve bir kişi için etkili olan stratejiler başkası için aynı şekilde işlemeyebilir. Profesyonel bir uzmandan destek almak, bireysel ihtiyaçlara uygun stratejilerin belirlenmesinde yardımcı olacaktır.