12 Mart 2024, Albis Therapy

Bağımlı Kişilik Bozukluğu Nedir?

Bağımlı Kişilik Bozukluğu, kişinin aşırı bir şekilde başkalarına bağımlı olması ve kendi başına karar verme, düşünme ve hareket etme yeteneğinin sınırlı olması durumudur. Bu kişiler genellikle başkalarının onayını ve rehberliğini ararlar ve kendi yeteneklerine güvenemezler. Örneğin, bir kişi sürekli bir partnerin onayını ve desteğini arıyorsa, bu durum bağımlı kişilik bozukluğu belirtisi olabilir. Ayrıca, bağımlı kişilik iş yerinde veya okulda sürekli başkalarının yönlendirmesine ihtiyaç duyar, karar verme sürecinde başkalarının fikirlerine çok fazla değer verebilir. 

Bağımlı kişilik bozukluğu olan kişiler, aile üyelerine de bağımlı olabilirler. Aileye bağımlı kişilik sürekli olarak aile üyelerinin onayını almaya ve onların rehberliğine ihtiyaç duyacaktır.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu Nedenleri

Bağımlı kişilik bozukluğu, birçok faktörün etkileşimi sonucu oluşabilir. Bu faktörler arasında genetik yatkınlık, çocukluk dönemindeki yaşanan travmatik olaylar, aile yapısı, kültürel etkiler, kişilik gelişimi ve çevresel etkenler yer alabilir. Bağımlı kişilik bozukluğu olan kişiler genellikle çocukluk dönemlerinde aşırı koruyucu veya aşırı eleştirel bir aile ortamında büyümüş olabilirler. Ayrıca, aile üyelerinin onayını ve rehberliğini sürekli aramak, kişinin bağımlı kişilik bozukluğunu geliştirmesine neden olabilir. Bu durum, kişinin kendi başına karar verme, düşünme ve hareket etme yeteneğinin sınırlı olmasına neden olabilir. 

Bağımlı Kişilik Bozukluğu Belirtileri

Bağımlı kişilik bozukluğu, bir kişinin başkalarına aşırı bağımlı olması ve kendi özgüvenini ve bağımsızlığını yitirmesiyle karakterizedir. Bu durum, özellikle küçük yaşlarda kişinin annesine aşırı bağımlı olması ve annesinin onayını almak için sürekli çaba göstermesiyle ilişkilendirilebilir. Bu nedenle anneye bağımlı kişilik, annesinin onayını alamayacağından korktuğu için sürekli annesinin isteklerine uyacak ve kendi kararlarını verme konusunda zorluk yaşayacaktır.

Bağımlı kişilik bozukluğu olan kişilerin diğer belirtileri aşağıda sıralanmıştır;

• Karar Vermekte Zorlanma: Kişi, üniversite seçimi yapmada, yapacağı işe karar vermede, evleneceği kişiyi seçmede büyük zorluklar yaşayarak kararı başkalarına bırakıyorsa bu durum bağımlı kişilik bozukluğu belirtisi olabilir.
• Başkalarının Onayını Arama: İş yerinde veya günlük yaşamda sürekli başkalarının yönlendirmesine ihtiyaç duymak, karar verme sürecinde başkalarının fikirlerine çok fazla değer vermek de bu bozukluğun belirtileri arasında yer alabilir.
• Bağımlı İlişkiler Kurma: Bir kişi sürekli partnerinin onayını ve desteğini arıyorsa, kendisine karşı yapılan doğru olmayan davranışları kabul ediyorsa ya da birisi için sadece onay almak için doğru olmayan davranışlarda bulunuyorsa bu durum bağımlı kişilik bozukluğu belirtisi olabilir. Ayrıca bu kişiler bağımlı olduğu partnerden ayrılması durumunda çok güçlü bir depresyon yaşayabilirler ve genellikle bağımlı olacakları yeni bir partner arayışına girebilirler.
• Kendi Yeteneklerine Güvenememe: Kişinin yapabileceği bir işte, kazanabileceği bir müsabakada geri planda kalarak kendi yeteneklerine güvenmeyip başkalarının yeteneklerine güvenmesi de bu bozukluğun belirtileri arasında yer alabilir.
• Sorumluluk Almaktan Kaçınma: Kişi, sonunda büyük bir kazanç sahibi olacağını bile bile yapamayacağına, başaramayacağına inandığı için sorumluluk almaktan kaçınabilir. 

Bağımlı Olunan Kişi veya Kurumlar: Bir kişi iş yerinde sürekli bir üst yöneticiye bağımlı olabilir ve sürekli onun onayını ve rehberliğini arayabilir. Bu durumda, kişi iş yerinde sürekli bir üst yöneticiye bağımlı olmuş olabilir. Ayrıca, bir kişi aşırı kilo vermek için bir diyetisyene bağımlı olabilir ve sürekli diyetisyenin onayını ve rehberliğini arayabilir. Bu durumda, kişi bir diyetisyene bağımlı olmuş olabilir. Bu örnekler de bağımlı kişilik bozukluğu belirtileri olabilir.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu Tedavisi

Bağımlı kişilik bozukluğu tedavisinde psikoterapi, genellikle en etkili yaklaşımlardan biridir. Psikoterapi, bireyin düşünce ve davranışlarını anlamasına, değiştirmesine ve daha sağlıklı bir şekilde başkalarıyla ilişki kurmasına yardımcı olacaktır. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), Duygusal Farkındalık Terapisi (DFT), Psikodinamik Terapi ve Grup Terapisi gibi terapi türleri bu amaçla kullanılabilir. Bu terapiler, bağımlı kişilik bozukluğu olan bireyin kendine güvenini artırmasına, başkalarıyla daha sağlıklı bir şekilde ilişki kurmasına ve bağımsızlığını geliştirmesine yardımcı olacaktır. Ancak, her bireyin ihtiyaçları farklı olduğu için, tedavi planı bireyin özel durumuna ve ihtiyaçlarına göre uyarlanmalıdır. Bu nedenle, konu ile ilgili bir ruh sağlığı uzmanına danışmanız önemlidir.