20 Ocak 2024, Albis Therapy

Hipokondriyazis ya da diğer adıyla hipokondriya, “Sağlıkla İlgili Anksiyete Bozukluğu” olarak adlandırılan bir durumu ifade eder. Hipokondriya teşhisi almış bireyler hipokondriyak olarak adlandırılmaktadır. Bu durum, kişinin sürekli olarak kendi sağlığıyla ilgili aşırı endişe duyması, bir hastalığa yakalanacağı veya zaten bir hastalığı olduğu düşüncesiyle takıntılı bir şekilde meşgul olması ile karakterizedir. Hipokondriyaklar resmi bir tıbbi tanıları olmaksızın hasta olduklarına dair sürekli bir endişe ve korku durumu içindedirler. Hipokondriyası olan veya hipokondriya belirtilerini taşıyan kişiler, toplum içerisinde “hastalık hastası” olarak da tanımlanmaktadır.

Hastalık Hastalığı Belirtileri (Hipokondriyazis Belirtileri)

Öncelikle, kişinin hipokondriyazis teşhisi alması için belirtileri en az 6 ay yaşamış olması gerekmektedir. 

Sürekli Sağlık Endişesi: Hipokondriyazis, kişinin sürekli olarak kendi sağlık durumuyla ilgili aşırı endişe duymasıyla kendini gösterir. Bu endişe, genellikle hastalıklar veya sağlık sorunları hakkında sürekli düşünme ile karakterizedir. 

Belirtileri Aşırı Değerlendirme: Kişi, normal vücut fonksiyonları veya hafif semptomları ciddi bir hastalığın belirtisi olarak aşırı değerlendirir. Örneğin, basit bir baş ağrısını veya hafif bir karın ağrısını ciddi bir sağlık sorunu olarak algılayabilir. 

Sürekli Tıbbi Araştırma: Hipokondriyak bireyler, sağlık durumlarıyla ilgili sürekli olarak tıbbi araştırmalar yapabilirler. İnternet üzerinde semptomlarını araştırmak, doktorları sık sık ziyaret etmek ve sürekli tıbbi testlere tabi tutulmak gibi davranışlar sergileyebilirler. 

Kontrol Davranışları: Kişi, belirtilerini kontrol etmeye yönelik davranışlar sergileyebilir. Bu, sürekli olarak vücutlarını kontrol etmek, belirli sağlık alışkanlıklarına uymak veya tıbbi testlere sıkça başvurmak gibi olabilir. Hipokondriyaklar gün içerisinde sıkça nabızlarını kontrol edebilirler.

Sosyal ve İşlevsellik Sorunları: Hipokondriyazis, kişinin sosyal ve işlevsel yaşamını olumsuz etkileyebilir. Sürekli endişe, sosyal izolasyona ve işlevselliğin azalmasına neden olabilir. 

Depresyon ve Anksiyete: Hipokondriyazise sahip bireyler genellikle depresyon ve anksiyete gibi başka duygusal sorunlar da yaşarlar.

Bu belirtiler, bir kişinin hipokondriyası olup olmadığını değerlendirmek için kullanılabilir fakat doğru teşhis için mutlaka bir ruh sağlığı çalışanından randevu almalısınız.

Hastalık Hastalığı Fiziksel Belirtileri (Hipokondriyazis Fiziksel Belirtileri) nelerdir?

Hipokondriyazis, daha çok zihinsel ve duygusal belirtilerle ilişkilendirilen bir durumdur. Ancak, kişinin aşırı sağlık endişesi yaşadığı için strese bağlı olarak fiziksel belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler genellikle kişinin endişe seviyeleri ve stres düzeyi ile ilişkilidir. 

Hipokondriyazise bağlı olabilecek bazı fiziksel belirtiler:

• Mide Rahatsızlıkları 
• Baş Ağrıları 
• Kas Gerginliği 
• Uykusuzluk 
• Yorgunluk

Bu belirtiler genellikle doğrudan hipokondriyazis ile ilişkilendirilmez, ancak bu durumla ilişkili olarak ortaya çıkabilir.

Hastalık Hastalığı Tedavi (Hipokondriyazis Tedavisi)

Hipokondriyazis, bilişsel davranış terapisi (BDT) gibi psikoterapötik yaklaşımlarla başarılı bir şekilde tedavi edilebilen bir durumdur2. 

Hipokondriyazis tedavisi için kullanılan yöntemler: 

Bilişsel Davranış Terapisi (BDT): Bu tedavi yöntemi, hastalık hastalarının düşünce kalıplarını tanımlamayı, anlamayı ve değiştirmeyi amaçlar. Kişiye, sağlıkla ilgili endişelerini sorgulama, gerçekçi olmayan düşüncelerini değiştirme ve sağlıkla ilgili olumsuz inançlarına meydan okuma becerilerini öğretilir. BDT, kişinin sağlık endişelerini anlamalarına ve bu endişelerle baş etmelerine yardımcı olabilir2. 

Maruz Bırakma ve Tepki Önleme (MBTÖ): Bu terapötik yaklaşım, kişiyi sağlık endişelerine maruz bırakma ve bu endişelere tepki vermemeyi öğrenme üzerine odaklanır. Bu, kişinin korkularıyla yüzleşmesine ve bu korkulara yönelik aşırı tepkileri azaltmasına yardımcı olabilir.

Bireyselleştirilmiş Mindfulness Uygulamaları: Mindfulness veya bilinçli farkındalık, bireyin şu anki anı yaşamasını ve aşırı endişe duyduğu gelecekle ilgili senaryolardan uzaklaşmasını sağlar. Bireyselleştirilmiş mindfulness uygulamaları, kişinin zihinsel sağlığına odaklanarak sağlık endişelerini azaltmaya yardımcı olabilir.

Psikoeğitim: Sağlıkla ilgili anksiyete bozukluğuna sahip kişilere, hastalık belirtileri ve sağlık endişeleri hakkında bilgi vermek, bu konuda gerçekçi beklentiler oluşturmak ve sağlıkla ilgili konularda bilinçli bir farkındalık geliştirmelerine yardımcı olmak önemlidir. 

İlaç Tedavisi: Hipokondriya tedavisi için spesifik bir ilaç yoktur, ancak bazı durumlarda depresyon veya anksiyete belirtileri varsa bu belirtilerin tedavi edilmesi için ilaçlar önerilebilir. Bu ilaçlar genellikle bir psikiyatrist tarafından reçete edilir. 

Tedavi süreci kişiseldir ve her bireyin ihtiyaçlarına göre planlanmalıdır. En etkili tedavi planını belirlemek ve uygulamak için bir uzmanla çalışmak önemlidir.

Kaynaklar

Goldberg, Richard J. (2007). Practical Guide to the Care of the Psychiatric Patient.

Bouman, Theo K. (February 2014). “Psychological Treatments for Hypochondriasis: A Narrative Review“. Current Psychiatry Reviews. 10 (1): 58-69.